
ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 136
การใช้คำพูด กริยาท่าทาง วิธีการอย่างอื่นที่เจตนาดูหมิ่น ดูถูก เหยียดหยาม ทำให้อับอาย เสียหาย เป็นที่เกลียดชัง สบประมาท หรือด่าเจ้าพนักงาน “ขณะปฎิบัติหน้าที่” หรือ “ได้กระทำการตามหน้าที่” ต้องรับโทษไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
“ความผิดฐานดูหมิ่นเจ้าพนักงาน” ตามปอ.มาตรา 136 ต้องมีองค์ประกอบอย่างน้อย 3 ประการ คือ
- “ดูหมิ่น” ไม่มีข้อกฎหมายบัญญัติคำนิยามไว้ชัดเจน แต่มีตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกาตีความไว้ เช่น ฎ. ที่ 1623/2551 อธิบายว่า “ดูหมิ่น” หมายถึง การดูถูกเหยียดหยาม สบประมาท หรือทำให้อับอาย การวินิจฉัยว่าพูดอย่างไรเป็นการดูหมิ่นหรือไม่ ? ต้องพิจารณาถ้อยคำที่พูดเป็นการดูถูกเหยียดหยามสบประมาทผู้ที่ถูกพูดถึง หรือเป็นการทำให้ผู้ถูกพูดถึงอับอายหรือไม่…
- “เจ้าพนักงาน” หมายถึง บุคคลซึ่งกฎหมายบัญญัติว่าเป็นเจ้าพนักงาน หรือได้รับการแต่งตั้งตามกฎหมายให้ปฏิบัติหน้าที่ราชการ ไม่ว่าเป็นประจำหรือครั้งคราว และไม่ว่าจะได้รับค่าตอบแทนหรือไม่
- “กระทำตามหน้าที่ หรือเพราะได้กระทำตามหน้าที่” ความผิดฐานดูหมิ่นเจ้าพนักงานจะต้องเป็นการดูหมิ่นที่เกี่ยวกับการทำงานด้วย เช่น ดูหมิ่นตำรวจที่ตั้งด่านตรวจ ดูหมิ่นครูที่สอนหนังสือ ดูหมิ่นหมอที่รักษาคนไข้ ประเด็นส่วนตัวที่ไม่เกี่ยวกับการทำงานตามหน้าที่ ก็ย่อมไม่มีความผิดตามมาตรา 136