คดีแพ่ง คือ คดีอะไร 

คดีที่มีการ “โต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่” ของบุคคลตามกฎหมาย และเป็นเรื่องที่กฎหมายกำหนดให้บุคคล “ใช้สิทธิทางศาล” เพื่อรับรองคุ้มครองสิทธิของตนซึ่งมีทั้งขอให้อีกฝ่ายชดใช้เงิน คืนของ จ่ายค่าเสียหาย หรือให้ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แต่การรับผิดทางแพ่งไม่มีโทษปรับ จำคุก กักขัง ริบทรัพย์สิน ประหารชีวิตเหมือนคดีอาญา

คดีแพ่งมีกี่ประเภท

คดีที่มีข้อพิพาท (โต้แย้งสิทธิ) มีคู่ความ : โจทก์ (ฝ่ายยื่นฟ้อง) – จำเลย (ฝ่ายถูกฟ้อง) เช่น

• ฟ้องผู้กู้ให้ชำระหนี้ตามสัญญากู้เงิน/ฟ้องผู้ผิดสัญญา/ผู้ค้ำประกัน
• ฟ้องบังคับจำนอง/ไถ่ถอนที่ดินขายฝาก/ขับไล่ผู้บุกรุกออกจากที่ดิน
• ฟ้องให้ผู้ละเมิดต่อสิทธิ เช่น สิทธิในชีวิต/ร่างกาย/ชื่อเสียง ชดใช้ค่าเสียหาย (รถชน)
• ฟ้องหย่า/รับรองบุตร/เรียกค่าเลี้ยงดูบุตร/เรียกค่าชดเชยจากชู้

คดีที่ไม่มีข้อพิพาท(ใช้สิทธิทางศาล) ไม่มีคู่ความ : ร้องขอให้ตนเองมีสิทธิ/อำนาจกระทำตามกฎหมาย เช่น

• ร้องขอแต่งตั้งเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย
• ร้องขอให้ศาลมีคำสั่งแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน โดยการครอบรองปรปักษ์
• ร้องขอเป็นผู้ปกครองผู้เยาว์/ทำนิติกรรมแทนผู้เยาว์/ขอสิทธิเลี้ยงดุบุตร
• ร้องขอให้ศาลสั่งเป็นบุคคลไร้ความสามารถ/เสมือนไร้ความสามารถ/สาบสูญ

คดีแพ่งต้องฟ้องคดีต่อศาลเอง (แจ้งความให้ตำรวจดำเนินคดีไม่ได้)

ฟ้องที่ศาลไหน ดูประเภทของคดี (เขตอำนาจศาล)

1. คดีเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ เช่น ฟ้องบังคับจำนอง/ไถ่ถอนที่ดินขายฝาก/ขับไล่ผู้บุกรุกออกจากที่ดิน/เรียกค่าเช่าค่าเสียหาย >>>ยื่นฟ้องศาลที่จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตหรือ ศาลที่อสังหาริมทรัพย์ตั้งอยู่
2. คดีเกี่ยวกับหนี้เหนือบุคคล เช่น ฟ้องเรียกเงินกู้/เรียกเงินตามเช็ค/ผิดสัญญา/ฟ้องหย่า >>>ยื่นฟ้องศาลที่จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในเขต หรือ ศาลที่มูลคดีเกิด
3. คำร้องขอตั้งผู้จัดการมรดก >>>ศาลที่เจ้ามรดกมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตขณะเสียชีวิต

ฟ้องที่ศาลไหน ดูประเภทของคดี (เขตอำนาจศาล)

ศาลจังหวัด

1. คดีที่มีทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่พิพาทเกินกว่า 300,000 บาท
2. คดีที่ฟ้องขอให้ปลดเปลื้องทุกข์ที่ไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ เช่น ฟ้องขับไล่
3. คดีที่ไม่มีข้อพิพาท

ศาลแขวง >>> คดีที่มีทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่พิพาทไม่เกินกว่า 300,000 บาท

คดีแพ่งมีอายุความกี่ปี

อายุความ 2 ปี เช่น
– ฟ้องเรียกค่าจ้าง
– ฟ้องเรียกเงินค่าส่งสินค้า
– ฟ้องเรียกค่าเช่า

อายุความ 5 ปี เช่น
– ฟ้องเรียกดอกเบี้ยค้างจ่าย
– ฟ้องให้จ่ายหนี้ที่ผ่อนเป็นงวด ๆ
– ฟ้องให้จ่ายค่าผ่อนสินค้า

อายุความ 10 ปี เช่น
– คดีที่ไม่มีกำหนดอายุความไว้เฉพาะ
– คดีภาษีเรียกเก็บย้อนหลัง
– คดีที่ศาลพิพากษาถึงที่สุดหรือมีการประนีประนอมยอมความ

ค่าใช้จ่ายถ้าต้องฟ้องดำเนินคดีแพ่ง

1. ค่าธรรมเนียมศาล (ค่าขึ้นศาล) ตามที่กำหนดไว้ในตารางท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
2. ค่าธรรมเนียมอื่น ๆ ในคดีแพ่ง เช่น คำร้อง คำขอ ใบแต่งทนาย ค่าอ้างเอกสารเป็นพยาน รับรองสำเนาเอกสาร
3. ค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ในการดำเนินคดีแพ่ง เช่น ค่าส่งหมาย ค่าทำแผนที่พิพาท ค่าพาหนะพยาน

โจทก์หรือจำเลยที่ยากจน สามารถยื่นคำร้องขออนุญาต ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล “ฟ้องหรือต่อสู้อย่างคนอนาถา” ได้

อ้างอิง

1. ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
2. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
3. คำนวณอัตราค่าขึ้นศาล สำนักงานศาลยุติธรรม