ในยุคดิจิทัลที่ข้อมูลส่วนบุคคลกลายเป็นสินทรัพย์มีค่า การรั่วไหลของข้อมูลส่วนตัวอาจนำมาซึ่งความเสียหายและผิดกฎหมายตาม พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562
ข้อมูลส่วนบุคคลที่ต้องระวัง
ข้อมูลส่วนบุคคลไม่ได้จำกัดแค่ชื่อหรือที่อยู่ แต่รวมถึงข้อมูลที่สามารถระบุตัวตนคุณได้ ทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น:
- ชื่อ-นามสกุล และบัญชีผู้ใช้ (Account) ในแพลตฟอร์มต่างๆ
- เลขประจำตัวประชาชน ที่เป็นข้อมูลสำคัญในการยืนยันตัวตน
- รูปภาพ ที่สามารถระบุตัวบุคคลได้
- เบอร์โทรศัพท์ ที่ใช้ติดต่อ
- ที่อยู่ ทั้งที่อยู่จริงและที่อยู่อิเล็กทรอนิกส์
- อีเมล ที่ใช้ในการติดต่อสื่อสาร
3 ลักษณะการกระทำความผิด
ตาม พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล มาตรา 27 มีการกระทำ 3 ลักษณะที่ถือเป็นความผิด:
- เผยแพร่ข้อมูลส่วนตัวโดยไม่ปิดบัง – การนำข้อมูลส่วนบุคคลของลูกค้าหรือผู้อื่นไปเปิดเผยโดยไม่ได้ปกปิดหรือลบข้อมูลที่ระบุตัวตนได้
- นำข้อมูลลูกค้าไปใช้เพื่อประโยชน์อื่น – การนำข้อมูลที่ได้มาจากลูกค้าไปใช้นอกเหนือจากวัตถุประสงค์ที่แจ้งไว้
- เก็บข้อมูลลูกค้าโดยไม่ได้รับอนุญาต – การจัดเก็บข้อมูลส่วนบุคคลโดยเจ้าของข้อมูลไม่ได้ให้ความยินยอม
บทลงโทษทางกฎหมาย
การละเมิดข้อมูลส่วนบุคคลมีบทลงโทษทั้งทางแพ่งและอาญา:
โทษทางแพ่ง (มาตรา 77)
- ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่เจ้าของข้อมูล
โทษทางอาญา (มาตรา 79)
- กรณีทำให้ผู้อื่นเกิดความเสียหาย เสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น ถูกเกลียดชัง หรือได้รับความอับอาย ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกินห้าแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
- กรณีใช้ข้อมูลเพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับตนเองหรือผู้อื่น ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งล้านบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ข้อควรระวังสำหรับผู้ประกอบการและบุคคลทั่วไป
- ขอความยินยอมก่อนเก็บข้อมูล – ต้องแจ้งวัตถุประสงค์การเก็บและได้รับความยินยอมก่อนเสมอ
- รักษาความปลอดภัยของข้อมูล – มีมาตรการรักษาความปลอดภัยที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการรั่วไหล
- ใช้ข้อมูลตามวัตถุประสงค์ – ใช้ข้อมูลเฉพาะตามวัตถุประสงค์ที่แจ้งไว้กับเจ้าของข้อมูลเท่านั้น
- ลบข้อมูลเมื่อไม่จำเป็น – เมื่อหมดความจำเป็นในการใช้งานหรือเจ้าของข้อมูลถอนความยินยอม
- ระมัดระวังการแชร์ข้อมูลผู้อื่น – การแชร์ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตถือเป็นการละเมิดกฎหมาย
พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ไม่เพียงแต่ปกป้องประชาชนจากการถูกละเมิดสิทธิความเป็นส่วนตัว แต่ยังสร้างความตระหนักรู้ให้ทุกคนเคารพสิทธิของกันและกัน ในโลกที่ข้อมูลกลายเป็นสินทรัพย์ล้ำค่า การให้ความสำคัญกับการปกป้องข้อมูลส่วนบุคคลจึงเป็นเรื่องที่ทุกคนควรใส่ใจ
