การกระทำโดยงดเว้น คือ การที่บุคคลมีหน้าที่ต้องกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งตามกฎหมาย แต่ละเว้นไม่กระทำการนั้น ซึ่งตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59 วรรคท้าย บัญญัติว่า: “การกระทำให้หมายความรวมถึงการให้เกิดผลอันหนึ่งอันใดขึ้นโดยงดเว้นการที่จักต้องกระทำเพื่อป้องกันผลนั้นด้วย”
องค์ประกอบสำคัญของการกระทำโดยงดเว้น:
- ต้องมีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะต้องกระทำการ โดยหน้าที่นี้อาจเกิดจาก:
- กฎหมายบัญญัติโดยตรง เช่น หน้าที่ของบิดามารดาในการดูแลบุตร
- สัญญา เช่น พยาบาลมีหน้าที่ดูแลคนไข้ตามสัญญาจ้าง
- การกระทำก่อนๆ ของตน เช่น คนขับรถชนคนแล้วมีหน้าที่ต้องช่วยเหลือ
- บุคคลนั้นงดเว้นไม่กระทำการตามหน้าที่
- การงดเว้นนั้นก่อให้เกิดผลร้ายขึ้น
ตัวอย่างความผิดที่เกิดจากการกระทำโดยงดเว้น:
- มารดาไม่ให้นมบุตร จนบุตรเสียชีวิต
- พยาบาลไม่ดูแลผู้ป่วยตามหน้าที่ จนผู้ป่วยได้รับอันตราย
- เจ้าของสุนัขดุไม่ผูกล่ามสุนัข จนสุนัขไปกัดผู้อื่น
- ไม่หยุดให้ความช่วยเหลือตามสมควร หรือไม่แจ้งเหตุและแสดงตัวต่อเจ้าหน้าที่ที่ใกล้เคียงทันที
บทลงโทษ: การกระทำโดยงดเว้นจะมีความผิดและรับโทษเช่นเดียวกับการกระทำโดยตรง หากครบองค์ประกอบความผิดตามที่กฎหมายบัญญัติ

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 16412/2555
- วันเวลาเกิดเหตุจำเลยพาผู้เสียหายที่ 2 ซึ่งเป็นหญิงคนรักนั่งซ้อนท้ายรถจักรยานยนต์
- ระหว่างทางได้เกิดอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์ที่จำเลยขับล้มลงทำให้ผู้เสียหายที่ 2 ตกจากรถจักรยานยนต์ได้รับอันตรายสาหัสนอนหมดสติในพงหญ้าข้างทาง
- แล้วจำเลยหลบหนีไม่ให้ความช่วยเหลือ ทิ้งให้ผู้เสียหายที่ 2 นอนหมดสติในที่เกิดเหตุ เป็นเวลานานถึง 8 วัน และไม่แจ้งให้ผู้เสียหายที่ 1 ซึ่งเป็นแม่ของหญิงคนรักทราบ จนมีผู้ไปพบผู้เสียหายที่ 2
- จำเลยย่อมเล็งเห็นผลได้ว่า การงดเว้นไม่ให้ความช่วยเหลือ ผู้เสียหายที่ 2 อาจถึงแก่ความตายได้
- เมื่อผู้เสียหายที่ 2 ไม่ถึงแก่ความตาย จำเลยจึงมีความผิดฐานพยายามฆ่าผู้อื่นตาม ป.อ. มาตรา 288 ประกอบมาตรา 80 และมาตรา 59 วรรคท้าย
อ้างอิง
ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59