ติดต่อขอรับเช็คมาสด ๆ ร้อน ๆ ระบุจำนวนหนี้เรียบร้อย แต่กลับขึ้นเงินไม่ได้ เจอแบบนี้ให้รีบไปแจ้งความดำเนินคดีต่อพนักงานสอบสวน เพราะมีอายุความ 3 เดือน นับตั้งแต่วันที่เช็คเด้ง โดยไปที่สถานีตำรวจท้องที่ที่สาขาเช็คตั้งอยู่ภายใน 3 เดือน เช่น นาย B สั่งจ่ายเช็คธนาคารกสิกรไทย สาขาเซนทรัล ภูเก็ตให้นาย A นาย A นำเช็คมาขึ้นเงินที่ธนาคารกสิกรไทย สาขาเซนทรัล ลาดพร้าวและเช็คเด้ง นาย A จะต้องแจ้งความดำเนินคดีเช็คเด้งที่จังหวัดภูเก็ต
ตัวอย่าง “เช็คเด้งแน่นอน” เช่น
- ไม่มีเงินในบัญชี ขณะที่ออกเช็คให้เรา
- เงินในบัญชีไม่พอ เขียนเช็ค 2 ล้าน แต่ในบัญชีมีอยู่ 2 พัน
- ถอนเงินทำให้เงินในบัญชีไม่พอ เขียนเช็คมาให้ แต่รีบไปถอนเงินออกจนหมด
- ใช้เช็คโดยมีเจตนาทุจริต ซื้อสิ่งผิดกฎหมาย หรือธุรกรรมที่ผิดกฎหมาย
หากคดีขาดอายุความไปแล้วก็ยังฟ้องคดีแพ่งได้ โดยฟ้องแพ่งผิดสัญญาตั๋วเงิน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 900 ซึ่งมีอายุความ 1 ปีนับแต่วันที่ลงในเช็ค ถ้าเกิน 1 ปีคดีแพ่งขาดอายุความ ต้องเปลี่ยนไปฟ้องคดีตามมูลหนี้จริง เช่น ตามสัญญาซื้อขาย สัญญากู้ยืมเงิน ซึ่งมีอายุความ 10 ปีนับแต่วันผิดสัญญา
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
1. ผิดกฎหมายแพ่งว่าด้วยตั๋วเงิน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพานิชย์ มาตรา 900 ระบุไว้ว่า
“บุคคลผู้ลงลายมือชื่อของตนในตั๋วเงินย่อมจะต้องรับผิดตามเนื้อความในตั๋วเงินนั้น ถ้าลงเพียงแต่เครื่องหมายอย่างหนึ่งอย่างใด เช่น แกงไดหรือลายพิมพ์นิ้วมืออ้างเอาเป็นลายมือชื่อในตั๋วเงินนั้นไซร้ แม้ถึงว่าจะมีพยานลงชื่อรับรองก็ตาม ท่านว่าหาให้ผลเป็นลงลายมือชื่อในตั๋วเงินนั้นไม่”
* เพราะฉะนั้น สามารถยื่นฟ้องจากลายมือชื่อผู้ที่เซ็นจ่ายเช็คได้เลย เรียกว่าการฟ้องผู้รับรองตั๋วแลกเงิน ผู้ออกตั๋วสัญญาใช้เงิน ซึ่งมีกำหนด 3 ปี นับแต่วันตั๋วถึงกำหนด
2. ผิดกฎหมายอาญา ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2534 มาตรา 4
ระบุไว้ว่า “ผู้ใดออกเช็คเพื่อชำระหนี้ที่มีอยู่จริงและบังคับได้ตามกฎหมายโดยมีลักษณะหรือมีการกระทำอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้
- เจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น
- ในขณะที่ออกเช็คนั้นไม่มีเงินอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้
- ให้ใช้เงินจำนวนสูงกว่าจำนวนเงินที่มีอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้ในขณะที่ออกเช็คนั้น
- ถอนเงินทั้งหมดหรือแต่บางส่วนออกจากบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินตามเช็คจนจำนวนเงินเหลือไม่เพียงพอที่จะใช้เงินตามเช็คนั้นได้
- ห้ามธนาคารไม่ให้ใช้เงินตามเช็คนั้นโดยเจตนาทุจริต
เมื่อได้มีการยื่นเช็คเพื่อให้ใช้เงินอันชอบด้วยกฎหมาย ถ้าธนาคารปฎิเสธไม่ให้ใช้เงินตามเช็คนั้น ผู้ออกเช็คมีความผิดต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 60,000บาท หรือจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือทั้งปรับทั้งจำ”
* แต่คดีเช็คเด้งที่มีความผิดทางอาญาตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คฯ เป็นความผิดที่สามารถยอมความได้ (มาตรา 5) หรือถ้าผู้จ่ายเช็คนำเงินมาชำระครบถ้วน ก่อนศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ถือว่าคดีสิ้นสุดกันก็ไม่ต้องรับโทษทางอาญา
